Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 3 Temmuz’da Tüketici Fiyat Endeksi’ni (TÜİK) açıklayacak. Böylece 2024’ün ilk yarısı için 6 aylık zam maaş farkı oranı beli olmuş olacak.
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Mert Nayır, maaşlara yansıyacak enflasyon oranının açıklanmasına günler kala Ensonhaber’e “Kök maaş zammı ne olur, refah payı verilir mi ve kimler maaşlarını ne zaman alacaklar?” sorularının yanıtlarını verdi.
Kritik sorulara net yanıtlar
Milyonlarca vatandaşın merakla beklediği rakamlarla ilgili hesaplamalarını öğrenmek için İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Hayır’a sorduğumuz kritik soruları net cevaplar aldık.
Nayır, yapılan zammın aslında bir enflasyon ayarlaması olduğunu belirterek ve daha iyi oranlarda açıklanmasını dileyerek sorularımıza şu yanıtları verdi:
“Asgari ücrete zam yok”
– Temmuzda tekrar ikinci bir asgari ücret zammı olacak mı?
Aslında nisan ayından bu yana maaşları konuşur olduk. Bildiğiniz üzere 2016 yılından itibaren tek tip asgari ücret uyguluyordu. Ama 2022, 2023 yıllarında olağanüstü şartlar oluştuğu için haziranda tekrardan Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplandı ve 6ay için farklı bir asgari ücret belirlendi. Tabii bu beklentiler şu an artırıyor ve 2024 Temmuz ayında da yeni bir asgari ücret olacak mı? Asgari ücrete bir zam gelecek mi? enflasyonun da çok yüksek olması nedeniyle beklenti doğdu. Şu an rakamlara baktığımız zaman yüzde 22,71 mayıs ayında iyi bir enflasyon oranı var ama pazarda, markette gerçek hayatta yaşadığımız enflasyon, hayat pahalılığı daha fazla olduğu için işçilerimizin, emeklerimizin beklentileri daha yüksek.
Ama bu işin taraflarına baktığımız zaman hem Çalışma Bakanı hem Hazine ve Maliye Bakanımız bu konuyu defalarca kapattı. Biz bu konuyu yılbaşında konuştuk. Ara zam olmayacak. Özellikle enflasyonist artışları etkileyip etkilememesi adına.
“Ankara kulislerinde asgari ücretle ilgili bir artış kapısı şu an kapalı gözüküyor”
Çünkü biliyorsunuz bir asgari ücret fırsatçılığı oluştu piyasada. Asgari ücrete zam geliyor, her şeye zam geliyor. Araba fiyatlarından kira fiyatlarına, pazardaki her şeye zam geliyor. Bu enflasyonla mücadele çalışmaları kapsamında da artık bugün ayın 26’sı. Ayın bitmesine 4 gün kaldı. Hiçbir hareket yok. Hafta başında yeniden böyle bir hareketlendi. Muhalefet partisi Maliye Bakanı’yla görüştü. Bir asgari ücretle ilgili, emekli maaşlarının artışıyla ilgili bir yüksek bir beklentiyle gittiler. Ama şu an Ankara kulislerinde asgari ücret tespit komisyonu toplanması veya asgari ücretle ilgili bir artış kapısı şu an kapalı gözüküyor.
Olağanüstü bir işaret oluşmazsa bir son dakika olmazsa temmuz ayında bir asgari ücret artışı olmayacak ve milyonlarca ücretli çalışanımız bakın asgari ücretli demiyorum çünkü bu sadece asgari ücreti etkileyen bir konu değil, tüm çalışanları etkileyen bir parametre oluyor. Çünkü asgari ücrete yapılan zam veya daha düşük bir zam oranını tüm çalışanlar bekliyor. Ama 2024 yılının sonuna kadar bu asgari ücret uygulanacak gibi gözüküyor.
“SSK ve Bağ-Kur emeklilerine yüzde 25 zam yapılması bekleniyor”
-Emeklilere yüzde kaç zam öngörülüyor?
Evet, aslında bunu öncelikle bir düzeltmek lazım. Bu bir zam değil. Evet, zam olarak değerlendirsek de bu bir enflasyon düzeltmesi. Yani emeklinin emekli maaşlarını, enflasyon karşısındaki satın alım gücünü yeniden düzenleyen bir zam oranı diyelim buna.
Geçtiğimiz yıl temmuz ayında yüzde 19,78 enflasyon oranı varken yüzde 25 zam yapılmış. Bu yılbaşında yüzde 37,56’lık bir enflasyon oranı belirlenmiş iken, son dakika Cumhurbaşkanımızın müdahalesiyle yüzde 49,25 tüm kesimlere yapılan zam oranı tüm emeklerinize de yapılmıştır.
Şu an mayıs ayı oranıyla beraber yüzde 22,71’lik bir 5 aylık enflasyon var. Haziran ayı tabii etkilerden sıyrılmış olarak baktığınız zaman hep düşük gelir enflasyon. Şu an ortalamada beklentiler piyasada yüzde 25 bir zam olması, yani bir enflasyon düzeltmesi, emeklileri emekli maaşlarına yapılması.
“Memurların şu an yüzde 22,75’lik bir zam alması bekleniyor”
– Memur ve emeklilere yüzde kaç zam öngörülüyor?
SSK, Bağkur emeklilerin de yüzde 19,71’lik ve memur ve memur emeklilerin de memurlarımız da şu an yüzde 22,75’lik gözüken bir zam artışı var. Ama 3 Temmuz tarihinde Haziran ayı enflasyon verileri de yayınlandıktan sonra tam rakamlar karşımıza çıkacak. Tabii beklenti bunun üzerine.
“Emekliler Yılı olması nedeni ile bir refah payı yapılabilir”
-Sizce maaşlara refah payı eklenecek mi?
Emekliler Yılı ilan edildi. Emekli yılına istinaden bir refah payı verilir mi? Ekstra bir düzeltme yapılır mı, seyyanen bir zam yapılacak mı? Beklentileri var. Ama bu engele takılacak mı yoksa sadece bu rakamlarla mı zam oranları belirlenecek? Bunu temmuz ayının başında öğrenmiş olacağız.
“Kök maaşını öğrenmek isteyen e-Devlet’e bakması”
-Kök maaşı 10 bin liranın altında olanlara artış yansıyacak mı?
Maaşı 10 bin liranın altında kalanlara nasıl bir uygulama olacak? Bu kök maaş konusuna anlatabilmek aslında bir taraftan zor. Aslında oldukça da kolay. Baktığınız zaman emekli maaşlarında son 2 yıl içerisinde enteresan düzenlemeler yapıldı.
Bu kök maaş konusunda bir düzenleme yapılmadı ama en düşük emekli maaşı önce 3 bin 200 liradan 5 bin 500 liraya, 5 bin 500 liradan hiç aklımda olmayan bir dönemde seçim öncesi nisan ayında 7 bin 500 de çıkartıldı. Geçtiğimiz yıl da 10 bin liraya çıkartıldı. Yani bu senenin başında en düşük emekli maaşı 10 bin lira.
Şimdi kişiler biz kök maaşımızı nasıl öğrenebiliriz? Diyorlar ve kök maaş öğrenebilmek için e-Devlet uygulamasına giriyorlar. Emekli maaş aylık bilgisi hesaplanan aylık bilgisi olarak hesaplama yaptırdıkları zaman sisteme burada 5510 ek 19’uncu madde olarak baktığı zaman buradaki kök maaşlarını görebilirler. Ama kök maaş herkes bu kök maaşı merak ediyor. Dediğim gibi e-devlet uygulamasında emekli maaşı hesaplama kısmına girerlerse burada herkes kök maaşını görebilir.
Mesela burada 4 bin 500 lira kök maaşı olan birinin yüzde 49,25 artış yapılmış. 6 bin 700 liraya gelmiş, 6 bin 700 lira ek ödemesi ile beraber bunun üzerine 10 bin liraya tamamlanıyor. Yani bu kişinin 3 bin 300 liralık maaşını devlet karşılıyor. Şimdi 6 bin 700 liraya kök maaşa yüzde 25 zam yapılırsa baktığınız zaman yine 10 bin liranın altında kalacak. Yani herhangi bir zam almamış olacak.
Tabii bu maaş, zamlar hep kök maaşlara yapılıyor. Şimdi o zaman yine ne olacak? Temmuz ayında gözler yine Cumhurbaşkanına çevrilecek. En düşük emekli maaşı ile ilgili bir düzenleme yapılacak mı? 10 bin liradan yüzde 25 geldiğini varsayarsak 12 bin 500 liraya çıkartılacak mı? Bunu da bekleyip göreceğiz.
“SSK ve Bağ-Kur emeklileri zamlı maaşlarını temmuz ayının sonunda alacak”
-Memur ve emekliler zamlı maaşlarını ne zaman alacaklar?
Emekli maaşları konusuna geldiğimiz zaman bu maaş zamları ödeme zamanları var. Burada ilk ve zamlı maaşlarını SSK ve Bağ-Kur emeklileri temmuz ayının sonunda maaş ödeme dönemlerine göre, TC kimlik numaralarına göre yatan bir süreç var. Onlar temmuz ayında alacaklar.
“Memur emeklileri maaş zam farklarını ağustos ayı içinde alacak”
Memur emeklileri aylıklarını ay başında aldıkları için onlar farklarını ağustos ayı içerisinde alacaklar.
“Temmuz ayında benim beklentilerim çok yüksek değil”
Herkes bir rakam konuşuyor, hepimiz bir tahmin yapmaya çalışıyoruz. Ama tabii enflasyonist politikalarla bu enflasyonu düşürme politikaları olduğu için beklentiler oldukça az. Hem asgari ücret kısmında hem emekli maaşlarında bir refah payı düzenlemesi, bir seyyanen zam düzenlemesi ihtimalleri oldukça düşük gözüküyor, inşallah bizler yanılırız. Tabii ki milyonlarca emeklinin de biraz rahatlatacak, biraz nefes aldıracak rakamlar olur diyoruz ama emekli sayısının da sürekli artış gösterdiği bir ülke olduğumuz için şu an bunun ciddi bir bütçe açığı da oluşturacağı dikkate alınıyor. O yüzden temmuz ayında benim beklentilerim çok yüksek değil.
“Enflasyon açıklanınca gözler Ankara’ya çevrilecek”
Ama 3 Temmuz’da Haziran ayı enflasyon verisi geldikten sonra tam rakamları ortaya çıkacak. Sonra gözler Ankara’ya, Sayın Cumhurbaşkanımıza, Maliye Bakanına, Çalışma Bakanına çevrilecek. Herhangi bir düzenleme yapılacak mı? Bir refah payı, bir seyyanen zam verilecek mi? Yoksa biz açıklanan veriler üzerinden emekli maaşlarını hesaplayıp vatandaşımıza bilgi mi vereceğiz? Bekleyip göreceğiz.
